ශ්‍රී ලංකාව අරාජික වීම ආරම්භ වන්නේ පෘථිගීසින්ගේ ආක්‍රමණයන් සමගය. එකල රටේ පැරණි වැසියන් රට පාවා දීම ආරම්භ වන්නේම එරට තිබු රාජාණ්ඩු නීතීන් නිසා පීඩිත වැසියන් විසිනි. ඉන් අනතුරුව ලන්දේසි මෙන්ම ඉංග්‍රීසි ජාතීන් මෙරට විනාශයේ සියලුම බීජ පල කලෝය. පැරණි රාජාවලියක් විනාශ වන්නේද, බෞද්ධ ආගම සමග හෙළ සංස්කෘතිය විනාශ වී විදේශීය ක්‍රියාකාරකම් ශ්‍රී ලංකාව තුල ආරම්භ වන්නේද ඔවුන් වැපිරූ බීජයන්වලින් හටගත් ඵල හේතුවෙනි.
මේ ගෙවෙන්නේ පරදේශක්කාරයන්ගෙන් රට මුදාගත් බවට කියවූ ඊනියා මතයක 74 අවුරුද්දක අවසාන භාගයයි. මේ අවුරුදු 74 ක් කාල සීමාව තුල මෙරට පාලනය කර තිබෙන බහුතරයක් පාලකයන් අතීතයේ ශ්‍රී ලංකාව විදේශ ජාතිකයන්ට පාවා දුන් පරපුරවල් වලින් පැවැත එන උදවිය බවටද පෙනෙන්නට තිබේ. එසේම ඔවුන්ගෙන් බහුතරයක් දෙනා කටයුතු කර තිබෙන්නේ රටේ ගැටළු ඇතිවන ලෙස බවද, යහපත් ශ්‍රී ලංකාවක් බිහි කිරීමේ අරමුණක් ඔවුන්ට තිබී නැති බවද, විද්‍යාත්මක ඉගැන්වීම් දෙස් බලන විට ඉගෙන ගත හැකිය.
විද්‍යාත්මක අර්ථදැක්වීම් වලට අනුව රජය යනු දේශපාලන ඒකකයක පාලන අධිකාරියයි. දේශපාලන ඒකකයක් පාලනය කිරිමේ සහ ඒ අමතා අධිකාරිය ක්‍රියාත්මක කිරීමේ ක්‍රියාව සමග රජය සම්බන්ධ වේ. ඉන් නීති පරිපාලනය ගැන සොයා බලා එය පාලනය කරන දේශපාලන ඒකකයේ ක්‍රියාකාරීත්වය මෙහෙයවීම සහ නියාමනය කරයි.
තම පුරවැසියන්ගේ සුභසාධනය සදහා වූ පරාසයක රාජකාරී ඉටුකිරීම සදහා රජය වගකිව යුතුය. රජයක් පිහිටුවන ජනතාව සදහා මාධ්‍ය අධිකාරියක් ලෙස ක්‍රියාකරයි. රටක රජයක් පිහිටුවන ජනතාව සදහා මධ්‍යම පාලන අධිකාරියක් ලෙස ක්‍රියාකරයි. තම ජාතියේ වර්ධනයේ ගාමක බලවේගය වන මධ්‍යගත නියාමන අධිකාරියක් ජනතාවට අවශ්‍ය වේ.
සමාජය තුල ආර්ථික සුරක්ෂිතභාවය වර්ධනය කිරීම සහ පවත්වාගෙන යාමට රජයක විශාල කාර්යභාරයක් ඉටුකරයි. රජයක් පත්කරගන්නේද ඒ වෙනුවෙන්මය.ආර්ථිකය කළමනාකරණය කිරීම, එහි නියාමනය, මෙන්ම පුරවැසියන්ගේ යහපත සදහා එය ස්ථාවර කිරීමට රජය වගකිව යුතුය. මිනිසුන් ආණ්ඩුවක් පිහිටුවන්නේ ඔවුන්ගේ පැවැත්මේ විභවය වැඩි කිරීමේ අරමුණිනි.
ආර්ථිකය සුරක්ෂිතතාවය සමගම රට තුල සමාජ ආරක්ෂාව තහවුරු කිරීමේ වගකීමද රජයට පැවරේ. ඕනෑම ජාතියක පුරවැසියන්ගේ ආරක්ෂාව ඔවුන්ගේ ආර්ථික ආරක්ෂාව සමග සමීපව බැදී පවතී. වැඩිහිටි සහ අබාධිත පුද්ගලයන්ට වගකීමෙන් උරදීම, අහිමි වුවන්ට මූල්‍යාධාර සැපයීම, සමාජයේ දිළිදුකම අවම කිරීමට උත්සාහ කිරීම ආදිය ඕනෑම රජයක වැදගත්ම යුතුකම් කිහිපයකි.
නීතිය හා සාමය නිර්වචනය කරන නීති රීති සැකසීම සහ ක්‍රියාත්මක කිරීම තුලින් සමාජය තුල සමානාත්මතාවය සහ යුක්තිය ස්ථාපිත කිරීම රජයක අරමුණ වේ. ඉන් අදහස් කරන්නේ රට ආරක්ෂා කිරීම සදහා සුපරික්ෂාකාරී හමුදාවක් පවත්වාගෙන යා යුතු බවයි.
එසේම ආණ්ඩුවක් ජාතියක දියුණුව සදහා වැදගත් කාර්යබාරයක් ඉටු කරයි. ජාතියක වැසියන්ට පොදු පහසුකම් සහ සෞඛ්‍ය මෙන්ම අධ්‍යාපනයේ මූලික සැපයීමද ආණ්ඩුවක වගකීම වේ.
ඒ අනුව විද්‍යාත්මකව බලන විට රජයක් යනු ජාතියක පුවරවැසියන් ආරක්ෂා කරන කුඩයකි. රටක සියළුම වැසියන් එකට බැඳ තබා සහජීවනයෙන් ජීවත් වීමට අවශ්‍ය දර්ශනයට අනුව රටක් පවත්වාගෙන යාමට උපකාර කිරීම රජයක පරම වගකීමයි.
ශ්‍රී ලංකාව තුල පැවති සහ පවතින රජයන් මෙසේ ක්‍රියාත්මක වුයේද?, නැද්ද? යන්න තීරණය කර මතු රජයක් වෙනුවෙන් යහපත් මන්ත්‍රීවරුන් සහ වරියන් පාර්ලිමේන්තුවට යැවීම රටේ සියලුම ඡන්ද දායකයන්ගේ වගකීම වේ.