කොවිඩ් අසාධනය වීම හේතුවෙන් රෝගී වූ පුද්ගලයන්ට විවිධ පශ්චාත් රෝග ලක්ෂණ 200 ක් පමණ තිබෙන අතර ඒවායින් බොහොමයක් තුලින් දීර්ඝකාලීනව පීඩා විදීමට සිදු විය හැකි බවද ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය පෙන්වා දෙනවා.
පසු ගිය දිනයක ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ ‘ සයන්ස් ඉන් 5” ( Science in5) වැඩසටහනේ 19 වැනි සාකච්ඡාවට සහභාගී වෙමින් ආචාර්ය ජැනට් ඩයස් මහත්මිය ප්‍රකාශ කල අදහස් ඒ අයුරින්ම පහත සිංහල පරිවර්තනය තුල සදහන් වේ. එම වැඩසටහන මෙයවන ලද්දේ , විස්මිතා ගුප්තා-ස්මිත්ය. ආචාර්ය ජැනට් ඩයස් යනු එම සංවිධානයේ ප්‍රධාන සායනික කළමනාකාරිනිය වේ.
ආචාර්ය ජැනට් ඩයස්
“COVID-19 සමඟ දැඩි ලෙස රෝගාතුර වූ රෝගීන්, රෝහලෙන් අවසන් වන අය, දැඩි සත්කාර සඳහා යන අය, එම රෝගීන්ට පශ්චාත් දැඩි සත්කාර රෝග ලක්ෂණ ලෙස හැඳින්වෙන යමක් වර්ධනය විය හැකි බව අපි දනිමු. බරපතල ලෙස රෝගාතුර වූ රෝගීන් තුළ COVID වලට පෙර එම රෝග ලක්ෂණ හොඳින් විස්තර කර ඇත. එබැවින්, COVID-19 සමඟ බරපතල ලෙස රෝගාතුර වූ රෝගීන් තුළ එම ආකාරයේ දීර්‍ඝ කාලීන රෝග ලක්ෂණ සහ ක්‍රියාකාරී සීමා කිරීම් අපි දකිමි. එයට නිදන්ගත කැස්ස ඇති අය, දිගින් දිගටම හුස්ම හිරවීම, සමහර විට බරපතල ලෙස රෝගාතුර වීම සහ දිගු වේලාවක් ඇඳේ සිටීම හේතුවෙන් යම් යම් ශාරීරික අපහසුතා ඇතිවීම මෙන්ම, අසනීප වීමෙන් පසු සංජානන ගැටළු ද ඇතුළත් විය හැකිය. ඒ නිසා, අපි කනස්සල්ලට පත් වන්නේ එම ආකාරයේ පශ්චාත්-දැඩි සත්කාර රෝග ලක්ෂණ ගැනයි. COVID-19 රෝහල් ගත වීමෙන් පසු රෝගීන් සමඟ සිටින අපට ඒවා දැක ගත හැකි වීම ගැන ය. ඒ පිලිබදව කුඩා වාර්තා ද ඇති අතර රෝහල් ගත නොවූ රෝගීන් ද සිටිති. එයින් අදහස් කරන්නේ මෘදු ලෙස රෝගාතුර වූ රෝගීන් ගැනය. මෙය අපි හොඳින් තේරුම් ගත යුතු දෙයකි. එම රෝගීන්ට කැස්ස වැනි සමහර දිග්ගැස්සුනු රෝග ලක්ෂණ පවතින බව වාර්තා වේ, එනම් හුස්ම හිරවීම, හුස්ම ගැනීමේ අපහසුව, වෙහෙසට පත්වීමේ සමහර පුළුල් රෝග ලක්ෂණ. එබැවින් මෘදු හා අවදානම් සාධක නොමැතිව විය හැකි රෝගීන් ගැන වඩාත් හොඳින් අවබෝධ කර ගත යුතු කරුණක් තිබේ.”
විස්මිතා ගුප්තා-ස්මිත්
ඉතා පැහැදිලිව, ජැනට්, මේ පිලිබදව සාක්ෂි තවමත් අපට එන අතර අපි මෙම රෝග ලක්ෂණ ගැන වැඩියෙන් ඉගෙන ගනිමින් සිටිමු. මෙම රෝග ලක්ෂණ පවතින බව අපි කොපමණ කාලයක් තිස්සේ දන්නවාද?
ආචාර්ය ජැනට් ඩයස්
“නැවතත්, එය කදිම ප්‍රශ්නයකි, නමුත් අවාසනාවකට මෙන් අපි නොදනිමු. දැඩි ලෙස අසනීප වූ හෝ බරපතල ලෙස රෝගාතුර වූවෝ දැඩි සත්කාර සඳහා කාලය ගත කළ රෝහල් ගත කළ රෝගීන් ගැන කතා කරන විට අපට නිදසුන් ගත කළ හැකිය. දැඩි රෝහල් ගත කිරීමෙන් පසු මාස හයක් හෝ අවුරුද්දක් ගත වන තුරුත් බරපතල රෝගාතුර වූ රෝගීන්ට රෝග ලක්ෂණ තිබිය හැකි බව COVID නොවන රෝගීන් පිළිබඳ අධ්‍යයනයන්ගෙන් අපි දනිමු. ඉතින්, එය තරමක් දිගු කළ හැකිය. දිග්ගැස්සුනු රෝග ලක්ෂණ තිබිය හැකි දැන් මෘදු වූ රෝගීන් සඳහා, උග්‍ර අසනීපයෙන් පසු එම රෝග ලක්ෂණ කොපමණ කාලයක් පැවතිය හැකිද යන්න පැවසීමට ප්‍රමාණවත් තොරතුරු අප සතුව නොමැත.”
විස්මිතා ගුප්තා-ස්මිත්
ජැනට්, සුවය ලැබීමෙන් පසුවත් මෙම රෝග ලක්ෂණ පෙන්නුම් කරන රෝගීන්ගෙන්, කොවිඩ් රෝගීන්ගෙන් කොපමණ ප්‍රමාණයක් ගැන අප මෙතෙක් දන්නේ මොනවාද?
ආචාර්ය ජැනට් ඩයස්
“ඉතිං, දැනට කරගෙන යන අධ්‍යයන සාපේක්ෂව කුඩා බැවින් බෙදා ගැනීමට මට හොඳ අනුපාතයක් නොමැත. එබැවින්, COVID සමඟ අපට එය සමස්ත ජනගහනයට සාමාන්‍යකරණය කළ නොහැක. නමුත් නැවතත්, පශ්චාත් දැඩි සත්කාර ප්‍රතිකාර රෝග ලක්ෂණ වෙත ආපසු ගියහොත්, වෙනත් රෝග වලින් බරපතල ලෙස රෝගාතුර වූ රෝගීන් ගැන අප දන්නා දෙයින් සහ COVID-19 ඇති සහ ඉතා අසනීපව සිටි වක්‍රව අප එය අදාළ කළහොත්. මම කලින් විස්තර කළ පරිදි, මාස හය තුළ රෝහලේදී, එම රෝගීන්ගෙන් 50% ක් දක්වා යම් ප්‍රමාණයක ක්‍රියාකාරී සීමාවක් තිබිය හැකිය,. ඉතින්, නැවතත්, මුළු අනුපාතය හෝ මුළු රෝගීන් සංඛ්‍යාව අපි නොදනිමු, නමුත් SARS-CoV-2 සමඟ බලපෑමට ලක් වූ මුළු සංඛ්‍යාව සමඟ එය ඉතා අදාළ ය, ඔබ දන්නවාද, ආසාදිතයින් එම සංඛ්‍යාව සාපේක්ෂව විශාල විය හැකියි.”
විස්මිතා ගුප්තා-ස්මිත්
ජැනට්, එසේ නම් මෙහි ගත යුතු ස්ථානය කුමක්ද?
ආචාර්ය ජැනට් ඩයස්
“හොඳයි, මම හිතන්නේ ගත යුතු දේ, වැදගත්ම දෙය නම් වැළැක්වීමයි. SARS-CoV-2 හෝ COVID-19 වැනි ඕනෑම අසනීපයක් ඇතිවීම වැළැක්වීම සඳහා අපි SARS-CoV-2 සම්ප්‍රේෂණය වීම වැළැක්වීම අවශ්‍ය යැයි මම සිතමි. අපි උග්‍ර රෝගයෙන් වැළකුණොත් අපට ස්ථිර රෝග ලක්ෂණ දක්නට ලැබෙන්නේ නැහැ නේද? ඉතිං, මම හිතන්නේ ඒක තමයි අංක එක. අංක දෙක නම්, දිගු රෝග ලක්ෂණ වලින් කී දෙනෙක් පීඩාවට පත් වේද යන්න අප හොඳින් තේරුම් ගත යුතු බවයි. පශ්චාත් දැඩි සත්කාර රෝග ලක්ෂණ ඇති රෝහලේ සිටින මිනිසුන්ගෙන් කී දෙනෙක් සිටීද; තවද, ඔවුන්ගෙන් කෙතරම් තරුණ තරුණියන් වැඩි සෞම්‍ය රෝග ඇති නමුත් තවමත් දිග්ගැස්සුනු රෝග ලක්ෂණ වලින් පීඩා විඳින තරුණයින් නම් ඔවුන්ගේ ජීවන තත්ත්වය සීමා කිරීමට හේතු විය හැක.”
විස්මිතා ගුප්තා-ස්මිත්
ස්තූතියි, ජැනට්. අද 5 න් විද්‍යාව එයයි. ඊළඟ වතාව වෙනකම්. ආරක්‍ෂිතව සිටින්න, සෞඛ්‍ය සම්පන්නව සිටින්න සහ විද්‍යාවට ඇලී සිටින්න.
